پترولوژی و ژئوشیمی گرانیتوئیدهای منطقه نامن (جنوب غربی سبزوار)

توده گرانیتوئیدی نامن درغرب سبزوار و درجنوب نوار افیوایتی واقع شده است. از نظر تقسیمات زمین شناسی این منطقه جزئی از حاشیه شمالی زون ایران مرکزی و بخشی از زون سبزوار به شمار می رود. براساس مشاهدات صحرایی،پتروگرافی ونمودار های ژئوشیمیایی توده مورد نظر از 3 فاز مجزا تشکیل گردیده است. ترکیب سنگ شناسی این توده از سینوگرانیت ها (واحدsg)، کواترتزدیوریت، مونزودیوریت، گرانودیوریت، مونزوگرانیت (واحدbg )، هورنبلندگابروهای همراه با کانسنگ مگنتیت (واحدmhb)و هورنبلندگابروهای بدون مگنتیت (واحد(hb تشکیل شده است. دایک های منطقه مورد مطالعه از جنس بازالتی وتراکی آندزیتی می باشند که برخی از واحدهای گرانیتوئیدی توده مورد نظر را قطع نموده اند. سنگهای گرانیتوئیدی منطقه مورد مطالعه انواع بافتهای گرانولار،اینترگرانولار،پورفیری،گرافیکی،پرتیتی،میرمیکیتی وگرانوفیری را نشان می دهند. نمودارهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی،کمیاب، کمیاب خاکی درمقابل sio2 یک وقفه ترکیبی بین نمونه های واحد هورنبلند گابرو و گرانیتوئید ها را نشان می دهد که بیانگر عدم وجود خویشاوندی بین سنگ های مافیک وگرانیتوئید ها می¬باشد. هورنبلند گابروها سنگهای کومولایی از هورنبلند و پلاژیوکلاز هستند که با استفاده از ترکیب عناصر آن نمی¬توان به ماهیت ماگما پی برد. ماگمای گابرویی نامن در اثر جدایش فاز ماگما به دو بخش mhb و hb تفکیک شده است. درحالیکه نمونه های mhb ازنظر گوگرد و عناصر فلزی v، cr، co، cu و zn نسبت به hb غنی شدگی نشان می ¬دهند، در سایر عناصر lile و hfse (rb، sr، ba، sc، y، nb، ta، mo، sn، pb، th و ree) تهی¬شدگی شدید دیده می¬شود. ویژگی های ژئوشیمیایی گرانیتوئید های نامن حاکی از ماهیت کالک آلکالن برای این سنگها دارد. نمونه های گرانیتوئیدی در محدوده متاآلومین تا کمی پرآلومین قرار می گیرند و به گرانیتوئید های نوع i تعلق دارند. دیاگرامهای متمایزکننده محیط تکتونیکی نشان می دهند که توده گرانیتوئیدی نامن به گرانیتوئید های نوع کمان آتشفشانی (vag) تعلق دارد. بررسی جامع ویژگیهای زمین شناسی صحرایی،پتروگرافی و ژئوشیمیایی حکایت ازآن دارد که منبع و منشا واحد های گرانیتوئیدی توده نامن (واحدهای bg و sg) متفاوت است. ذوب بخشی سنگهای مختلف دارای ترکیب بازیک (بازالتی) یا معادل دگرگونی آنها (آمفیبولیت) در ورقه فرورونده یا گو? گوشته ای یا پوسته تحتانی ماگمای اولیه واحدهای گرانیتوئیدی نامن را ایجاد کرده که این ماگماها سپس از طریق فرایندهای گوناگون تفریق، اختلاط یا آلایش ماگمایی تحول یافته و انواع سنگهای گرانیتوئیدی نامن را ساخته اند.